Herdenking oorlogsdrama Leenhof 13 oktober 2019

Vanaf 18 september werden de Nazi’s vanuit Schaesberg teruggedrongen tot over de grens bij Rimburg.

Echter door toedoen van een vliegtuig, dat 3 weken na de bevrijding van Schaesberg het nog noodzakelijk vond om zijn lading te droppen nabij de kerk van Leenhof, vonden 12 kinderen en 3 volwassenen de dood. Daarbovenop werden ook nog 6 Amerikaanse soldaten slachtoffer.

Het lof dat om 18 uur begonnen was, was na 19 uur uit en de kinderen en volwassenen verlieten de kerk.

Naast de kerk was in de lagere school (nu Oefenbunker) een rode kruis post ingericht en aldaar liepen diverse Amerikaanse militairen rond. Kort bij de kerk, naast boerderij Leenhof (kant Bredastraat) was ook een provisorisch vliegveldje ingericht alwaar een Amerikaans verkenningsvliegtuig stond. Al deze 3 gegevenheden bij elkaar opgeteld gaf de Nazi-vlieger wellicht het idee dat er overal soldaten waren.

13 oktober 1944 – Een zwarte dag voor Leenhof

De aanvankelijke vreugde van de inwoners van Schaesberg na de bevrijding van het dorp door de Amerikanen op 18 september 1944, werd op 13 oktober van datzelfde jaar op een dramatische manier overschaduwd door een totaal onverwacht Duits bombardement bij de kerk van de wijk Leenhof. Hierbij verloren 9 volwassenen, waaronder 6 Amerikaanse soldaten en 12 kinderen het leven. Zesendertig mensen raakten gewond, waarvan enkele zeer ernstig.

De piloot van een laagvliegende Duitse Messerschmitt bommenwerper had besloten een aantal splinterbommen op de weg te werpen bij de kerk van Leenhof. Op het tijdstip (19.30 uur) dat dit gebeurde verliet net een groep kinderen en volwassenen (zo’n 80 in totaal) de kerk. Zij hadden daar het Lof bijgewoond. De aanleiding voor dit verschrikkelijke bombardement was waarschijnlijk dat er in Leenhof Amerikaanse militairen gelegerd waren. Tussen Meezenbroek en Palemig zaten heel wat GI’s. Langs de huidige Albert Cuypstraat (rond slot Schaesberg) stond zwaar geschut opgesteld. In de boerderij van Leenhof was een noodhospitaal ingericht (een post van het Amerikaanse Rode Kruis) en naast een boerderij bij de Bredastraat lag een klein en provisorisch ingericht vliegveldje voor Amerikaanse verkenningsvliegtuigen voor de artillerie van het type Pipercup. Ook in het Kapellerbos verbleven veel soldaten. Mogelijk heeft de piloot van de Messerschmitt de kerkgangers aangezien voor militairen.

De chaos en de ontreddering rondom de kerk na deze verrassingsaanval waren groot. Bomsplinters en -scherven hadden dood en verderf gezaaid. Burgers, waaronder veel kinderen en Amerikaanse soldaten lagen dood of (zwaar) gewond op de grond. Anderen liepen doelloos en geschokt rond.

Onder de dodelijke slachtoffers waren vier broertjes uit één gezin uit Heerlen. Zij werden dodelijk getroffen toen zij naast elkaar de kerk verlieten. Op de stoep lagen hun lichamen roerloos naast elkaar. Het ging daarbij om 4 kinderen uit het bakkersgezin Prieckaerts in leeftijd variërend van 9 tot 13 jaar. Gertruda Dijkman – Dekker (toen der tijd 12 jaar oud) verloor bij het bombardement haar tweelingzus Johanna.

Omdat beiden de oudsten uit een gezin van 10 kinderen waren, hielpen ze hun moeder o.a. bij het oppassen op de andere kinderen. Dat helpen deden ze echter nooit samen, en daardoor gingen ze ook nooit samen naar de kerk. Op die 13e oktober 1944 was haar zus aan de beurt om naar de kerk te gaan. De familie woonde naast het patronaat van Leenhof, op zo’n 100 meter van de kerk. Na het Lof zou het gezin gaan eten en moest iedereen thuis zijn. Daarom riep de moeder van  Johanna richting kerk dat zij naar huis moest komen. Johanna antwoordde ‘Ja mama ik kom’. Het was het laatste wat ze van haar hoorden. Moeder was nog niet binnen of op de Schaesbergerweg brak een geweldig lawaai los. Het knalde en knetterde en dat geluid werd gevolgd door gillen, schreeuwen en roepen. Moeder vond haar dochter uiteindelijk bij de uitgang van de kerk. Op haar lag haar vriendinnetje. Dit meisje was zwaar gewond maar is in leven gebleven. Johanna was dood. De Duitse bommenwerper is nog diezelfde avond door Engelse piloten in het luchtruim boven Duitsland neergehaald.

De doden en gewonden werden eerst naar het patronaat van Leenhof gebracht. De soldaten daarna naar de Broederschool op de Molenberg en het ziekenhuis van Heerlen. Daar werden ook de burgerdoden en –gewonden naar toe gebracht. De geestelijken van Leenhof zorgden er voor de identificatie. Op 18 oktober werden alle burgerslachtoffers onder massale belangstelling en de aanwezigheid van tal van hoogwaardigheidsbekleders begraven op het kerkhof van Leenhof achter de kerk. In een toespraak richtte de burgemeester van Schaesberg, mr. A. Lempers, zich tot de zwaarbeproefde verwanten van de slachtoffers van Leenhof. Op 20 december overleed Catharina Negenman (12 jaar). Zij was een van de zwaargewonden die 2 maanden na het bombardement alsnog overleed.

Tegenover de ingang van het appartementencomplex van hoeve Leenhof is op initiatief van dhr. Al Arends in 2001 ter nagedachtenis aan het bombardement een gedenksteen geplaatst met de tekst “Op 13 oktober 1944 kwamen bij een rampzalig bombardement op Leenhof 15 medeburgers en 6 geallieerde soldaten op noodlottige wijze om het leven. Laten wij hen nooit vergeten.”

Naast de kerk was in de lagere school (nu Oefenbunker) een rode kruis post ingericht en aldaar liepen diverse Amerikaanse militairen rond. Kort bij de kerk, naast boerderij Leenhof (kant Bredastraat) was ook een provisorisch vliegveldje ingericht alwaar een Amerikaans verkenningsvliegtuig stond. Al deze 3 gegevenheden bij elkaar opgeteld gaf de Nazi-vlieger wellicht het idee dat er overal soldaten waren.

Feit is dat de bomscherven zoveel schade hebben aangericht dat er 12 kinderen, 3 volwassenen en 6 amerikaanse soldaten de dood vonden.

De omgekomen kinderen zijn:

4 kinderen uit het bakkersgezin Prieckaerts

• Oscar 22 november 1931  (13 jaar)
• Henri 22 april 1933  (11 jaar)
• Guillaume 4 juli 1934  (10 jaar)
• Hubert 21 augustus 1935  (9 jaar)

• Mia Hollander 24 mei 1928  (16 jaar)
• Irene Bastin 10 mei 1936  (8 jaar)
• Johanna Dekker 3 juli 1932  (12 jaar)
• Hubertina Zimniak 25 oktober 1932 (11 jaar)
• Maria Rheumkens 20 mei 1936  (8 jaar)
• Gertruda Bremen 29 april 1934  (10 jaar)
• Gerry Bloem 9 oktober 1933  (11 jaar)
• Catharina Negenman 5 juli 1932  (12 jaar)

De omgekomen volwassenen:

• Gerardus Bloem 10 april 1882  (62 jaar)
• Maria Bloem-Visser 21 september 1881  (63 jaar)
• Johanna Janssen 3 augustus 1921  (23 jaar)

Zes Amerikaanse soldaten

Ga naar video van deze dag